ATRAKCJE – KALWARIA ZEBRZYDOWSKA I SANKTUARIUM MARYJNO – PASYJNE
Kalwaria Zebrzydowska to miasto w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, położone u stóp wzgórza Żar, na pograniczu Beskidu Makowskiego i Pogórza Wielickiego, nad rzeką Skawinką. Jest celem ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium maryjno-pasyjnego oo Bernardynów. Założone zostało w 1617 roku jako zaplecze dla przybywających tu wiernych na odpusty w wybudowanym w 1601 roku kościółku i kapliczkach Drogi Męki Pańskiej. Początkowo miasto otrzymuje nazwę Zebrzydów, a później od roku 1640 ze względu na nowe usytuowanie – Nowy Zebrzydów. W takcie Potopu Szwedzkiego miasto oraz bazylika wraz ze wszystkimi towarzyszącymi obiektami zostają dokładnie splądrowane. W roku 1667 po przejęciu dóbr przez rodzinę Czartoryskich miasto i sanktuarium przeżywają dalszy rozwój.
W 1715 miasto ulega wielkiemu pożarowi i następuje kolejna rozbudowa miasta w nowej lokalizacji. Za czasów zaboru Austriackiego miasto otrzymuje nazwę Kalwaria a w roku 1890 dodano przymiotnik Zebrzydowska.
Kalwaryjskie sanktuarium jest jednym z ważniejszych miejsc kultu pasyjnego i maryjnego oraz centrum pielgrzymkowym w Polsce. Powstało jako odwzorowanie ostatniej drogi Chrystusa (Droga Pojmania i Droga Krzyżowa).
Bazylika jest budowlą późno barokową, przechodzącą rokoko. Umieszczony jest w niej cudowny wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej podarowany w 1641 roku przez Stanisława Paszkowskiego z Brzezia Paszkowskiego . Wnętrze bazyliki zdobią liczne polichromie z zabytkowymi stallami, liczne obrazy i bogato inkrustowane wyposażenie. Dróżki stanowiące tzw. Park Pielgrzymkowy, wkomponowane w naturalny krajobraz, składają się z zespołu 42 kościołów i kaplic o ciekawej architekturze w stylu barokowym i manierystycznym.
1 grudnia 1999 zabytkowy zespół architektoniczno – krajobrazowy i pielgrzymkowy (bazylika, klasztor i Dróżki) został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO, a klasztor został obdarzony przez Papieża Jana Pawła II godnością Bazyliki Mniejszej.
Mikołaj Zebrzydowski będący wojewodą krakowskim ufundował w 1600 roku na pobliskim wzniesieniu budowę kościółka Ukrzyżowania według modelu przywiezionego w 1599 roku z Jerozolimy przez Hieronima Strzałę. Do roku 1609 został wybudowany a następnie konsekrowany kościół i klasztor według projektu Jana Marii Bernardoniego. W kolejnym okresie – do roku 1617 – powstało 12 kapliczek Drogi Krzyżowej a także pustelnie Pięciu Braci Polaków z kaplicą św. Marii Magdaleny.
Następnie po śmierci Mikołaja Zebrzydowskiego jego syn Mikołaj kontynuował twórcze dzieło budując w latach 1623-1641 kolejnych pięć kaplic pasyjnych, osiem kaplic maryjnych, rozbudował kaplice Ukrzyżowania i Grobu Matki Bożej oraz wybudował tzw. gradusy obok ratusza Piłata i kaplicę znalezienia Krzyża z pustelnią św. Heleny. Wielkim wydarzeniem w sanktuarium było podarowanie w 1641 roku cudownego obrazu Matki Bożej , który zasłynął wieloma łaskami sprawiając, że Kalwaria stała się odtąd ważnym ośrodkiem kultu maryjnego.
W latach 1654-1655 Michał Zebrzydowski rozbudował kompleks klasztorny przez poszerzenie go o drugi wirydarz od strony północnej i wybudowanie kaplicy Matki Bożej Kalwaryjskiej w latach 1658-1667.
Ostatnią wielką fundatorką była Magdalena Czartoryska, która w latach 1680-1702 powiększyła kościół o długą i szeroką nawę , fasadę, w latach 1702-1720 wybudowała dwie wieże przy elewacji frontowej oraz dwie kaplice: św. Antoniego w 1687 roku i Niepokalanego Poczęcia w 1749 roku. W latach 1729-1731 – zrealizowano budowę pałacu Czartoryskich, na terenie którego obecnie znajduje się Wyższe Seminarium Duchowne oo. Bernardynów przeniesione z Lwowa w 1939 roku.